Nu heel veel Nederlanders noodgedwongen een duur variabel energiecontract hebben, heeft de regering met Prinsjesdag plannen gepresenteerd om de modale energienota te matigen.

In deze extra lange nieuwsbrief leest u daar meer over. Ook bespreken we de nog steeds relevante ontwikkelingen op de termijnmarkt, en de variabele contracten in het algemeen.

De onderwerpen van deze nieuwsbrief:

• Prinsjesdag: wat zijn voor u de gevolgen

• Trend energieprijs

• Hoe en wanneer wordt uw maandvoorschot bepaald?

• Gaat Energyhouse uit van het juiste verbruik?

• Zijn er alternatieven?

• De komende maanden

• Tips

Prinsjesdag: wat zijn voor u de gevolgen?

De kabinetsplannen moeten nog definitief worden uitgewerkt. Gedacht wordt aan een maximumprijs per 1 januari 2023 voor gas (€ 1,50/m3) en elektriciteit (€ 0,70/kWh), die dan al per 1 november in het maandvoorschot wordt verwerkt. Dit geldt alleen voor het gemiddelde verbruik in Nederland, 2.400 kWh elektriciteit en 1.200 m3 gas. Voor het verbruik daarboven blijven de hoge marktprijzen gelden. 

Dit zal voor modale gezinnen een belangrijke lastenverlichting betekenen, maar voor veel deelnemers van Energiekantoor met een bovenmodaal verbruik veel minder. Als de BTW inderdaad weer terug gaat naar 21% zal er voor onze deelnemers netto weinig tot geen effect overblijven van de maatregelen.

Daarom blijven scherpe tarieven voor onze deelnemers relevant. Onze gasprijs is met € 2,99 per m3 nog steeds lager dan de markt, die boven de 3 euro ligt. Met elektriciteit zijn we helemaal scherp: maar € 0,58 per kWh (enkel), terwijl de markt bijna op € 1,- zit. Wij zitten hiermee nu zelfs lager dan de voorgenomen maximumprijs in de kabinetsplannen van € 0,70 per kWh!

Trend: energieprijzen blijven voorlopig hoog

De energieprijzen zijn historisch hoog. Dat is niet alleen te wijten aan de oorlog in Oekraïne. De energieprijzen stijgen al sinds medio 2021. In die tijd veroorzaakte het economisch herstel na corona voor een onbalans tussen vraag en aanbod. Daardoor werden energiecontracten veel duurder en het aanbod van vaste contracten beperkt.

Na de inval in Oekraïne explodeerde de gasprijs, en daarvan afgeleid ook de elektriciteitsprijzen, waarna de acties van Poetin en de Westerse sancties de prijsfluctuaties bepaalden. Vooral de onzekerheid over de toevoer van de voor Europa belangrijke Nord Stream 1 gasleiding gaf continu aanleiding tot flinke prijsfluctuaties. Deze troefkaart van Poetin is nu uitgespeeld, want de leiding is inmiddels helemaal dicht.

Gelukkig lijkt het erop dat de gasvoorraden nu voldoende gevuld zijn om de winter door te komen. Verder wil de politiek in Europa met interventies de energiekosten onder controle krijgen. Dat is ook hard nodig, want we zagen de laatste weken weer extreme prijsverhogingen met een piek in augustus. De gasprijzen lijken nu weer iets te zakken, maar zijn nog steeds 10x zo hoog als voor deze crisis.

In de grafiek hieronder kunt u de prijsontwikkeling zien van de afgelopen periode:

^{(De blauwe lijn is de termijn verwachting voor elektriciteit en gas in 2023 - bron Vattenfall MarktRapport 14 september 2022)} 

Deskundigen voorspellen dat de goedkope energieprijzen van 2020 en daarvoor niet meer terugkomen. Daarvoor zijn de geopolitieke ontwikkelingen te onvoorspelbaar. Bovendien: vloeibaar gas (LNG) is weliswaar een oplossing voor het gas aanbod op korte termijn, maar is structureel veel duurder dan gas uit pijpleidingen. 

Hoe en wanneer wordt uw maandvoorschot bepaald?

Veel deelnemers ervaren de verhoging van voorschotbedragen als extreem, en dat is logisch omdat de tariefstijgingen ook extreem zijn. Er zijn ook vaker wijzigingen van het maandtarief, zo lijkt het.

Aan de systematiek is echter niets veranderd: wettelijk moet een energieleverancier jaarlijks met u afrekenen, en mogen ze een maandelijks voorschot hanteren dat zodanig is vastgesteld dat u bij de jaarlijkse afrekening niet hoeft bij te betalen. Energyhouse doet dat dan ook keurig: uw jaarafname van energie en uw eventuele saldering/ teruglevering worden ingeschat, en door 12 gedeeld. Dat is uw maandvoorschot.

Maar bij elke wijziging van tarieven, netbeheerkosten of overheidsheffingen ontstaat een nieuwe situatie, en wordt het maandvoorschot aangepast. Dat is de reden dat u na de jaarwisseling altijd een nieuw maandvoorschot krijgt: de overheidsheffingen (inclusief de heffingskorting) worden per 1 januari aangepast. Dit jaar werden als lastenverlaging de heffingen deels verlaagd en de heffingskorting verhoogd.

Bij variabele contracten waren er traditioneel maar twee momenten dat de tarieven werden bijgesteld, namelijk op 1 januari en 1 juli. Bij extreme marktontwikkelingen kunnen energieleveranciers echter maandelijks hun tarieven wijzigen, en daarmee vaak ook het maandvoorschot bedrag.

Naast de tussentijdse aanpassingen door tariefswijzigingen, werd per 1 juli voor de 2e helft van 2022 ook de BTW verlaagd van 21% naar 9%. Dit was eigenlijk alleen merkbaar voor deelnemers met een vast contract die daardoor hun maandvoorschot zagen dalen. Deelnemers met een variabel contract merkte er vaak weinig van omdat de prijzen tegelijkertijd flink waren gestegen.
 

Gaat onze leverancier Energyhouse uit van het juiste verbruik?

Met een variabel contract wordt u geconfronteerd met 3 tot 4 keer hogere energiekosten. Logisch dat deelnemers zich afvragen of ze hun maandvoorschot kunnen verlagen, of alleen het actuele verbruik willen betalen.

Dat past echter niet in het systeem van gelijke maandvoorschotten. Energieleveranciers beschermen consumenten namelijk tegen de maandelijkse fluctuaties door het jaargemiddelde te berekenen op basis van historische gegevens. Veel consumenten beseffen niet dat hun gasverbruik in de winter wel 10 tot 15x hoger is dan in de zomer, en hun maandelijkse kosten dan zomaar 5x hoger kunnen zijn.

Uiteraard kan er wel een goede reden zijn om het maandbedrag te verlagen, bijvoorbeeld vanwege:

• genomen verduurzamingsmaatregelen;

• geplaatste (extra) zonnepanelen;

• gewijzigde gezinssamenstelling;

• aantoonbaar minder verbruik.

In die gevallen maakt Energyhouse op verzoek graag voor u een herberekening. Als u daarbij onze hulp kunt gebruiken neem dan gerust contact op.

Zijn er alternatieven?

Wij krijgen veel vragen van deelnemers of er alternatieven zijn, maar helaas zijn er geen (betaalbare) vaste contracten beschikbaar op dit moment. Vanwege de onvoorspelbaarheid van de gasprijs kopen energiebedrijven geen lange termijncontracten meer in, als dat al mogelijk is. 

Overstappen is lastig op basis van de actuele variabele maandtarieven, want op het moment dat u de oude leverancier opzegt kent u de tarieven voor de volgende maand bij uw nieuwe leverancier meestal nog niet. Bovendien ontmoedigen leveranciers de overstap van nieuwe klanten door die slechtere tarieven aan te bieden.

De komende maanden

Het is dus moeilijk in te schatten hoe de variabele tarieven zich gaan ontwikkelen. De afgelopen twee weken waren er weer sterke dalingen in het nieuws, maar door de piek in de tweede helft van augustus die u in bovenstaande grafiek ziet kwamen de prijzen per saldo weer uit op die van voor die piek. En gisteren stegen de Amsterdamse gasprijzen weer met 7% (wellicht onder invloed van de kabinetsplannen), om vandaag nog met 9% te stijgen na de toespraak van Poetin.

Omdat energie voor variabele contracten tegenwoordig per maand wordt ingekocht, kunnen deze ontwikkelingen grote gevolgen hebben. Maar gelukkig is er door Energyhouse zodanig ingekocht dat grote schommelingen uitblijven, de prijzen blijven in oktober zeer waarschijnlijk gelijk aan die van september.

Met Energyhouse is afgesproken de tarieven te verlagen zodra daar ruimte voor is. Dit wordt maandelijks bekeken. Uiteraard zitten wij daar bovenop. Het afgelopen half jaar bleken hun tarieven bijna altijd scherper dan van de grotere leveranciers. En dat geldt ook voor het teruglevertarief (waarmee u te maken krijgt als u meer opwekt dan u verbruikt, dankzij de saldering).